روزه می گیرم اما نماز نمی خوانم
گاهی با افرادی آشنا می شویم که رفتاری گزینشی با دین دارند و مثلا می گویند: روزه میگیریم ولی نماز را قبول نداریم، یا نماز میخوانیم اما حجاب را قبول نداریم، یا همه را قبول داریم اما خمس را قبول نداریم ...
و حتی برخی میگویند: این را که در قرآن آمده قبول داریم و آن را که حضرت رسول اکرم (ص) فرموده قبول نداریم (آیه را قبول داریم، ولی حدیث را قبول نداریم). چنین افرادی خواسته یا ناخواسته دین خدا را تجزیه میکنند و مصداق آیهی ذیل میگردند:
«إِنَّ الَّذینَ یکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ یریدُونَ أَنْ یفَرِّقُوا بَینَ اللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ یقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَ نَکْفُرُ بِبَعْضٍ وَ یریدُونَ أَنْ یتَّخِذُوا بَینَ ذلِکَ سَبیلاً»(البقره، 150) ؛ بىگمان کسانى که به خدا و پیامبرانش کفر مىورزند و مىخواهند میان خدا و پیامبرانش جدایى افکنند و مىگویند: به بعضى مىگرویم و به بعضى کفر مىورزیم و مىخواهند میان آن [دو] راهى پیش گیرند.
الف – اولین نکتهی بسیار مهم و حایز اهمیت این است که به خود و سایرین متذکر شویم: اگر خدای ناکرده واجبی را ترک نموده یا حرامی را مرتکب میشویم، دست کم نگوییم «قبول نداریم». چرا که در صورت اول انسان دچار معصیت شده است، اما گاهی ممکن است انسان با بیان «قبول ندارم»، یکی از ضروریات دین را رد کند، که در این صورت وارد جرگهی «کفر» میشود. پس اگر کسی خدای ناکرده یکی از ضروریات دین مانند نماز، روزه، حجاب، خمس و ... را ترک میکند، نگوید «قبول ندارم» و بداند این از عمل شیطان است که گناه را نزد انسان زینت میدهد و فرد گمان میکند که اگر گفت قبول ندارم، خیلی حرف مهمی زده، و توجیه مناسبی برای عصیانش آورده و یا آدم بزرگی شده است!
وقتی خداوند متعال با حضرت موسی (ع) سخن گفته و به او میفرماید که من «الله» هستم، پس تو مرا عبادت کن [نه هوای نفس یا دیگران را]، بلا فاصله نحوهی عبادت را نیز بیان نموده و میفرماید نماز بخوان.
«إِنَّنی أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْنی وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْری» (طه، 14) ؛ من خداى یکتایم، معبودى جز من نیست، مرا عبادت کن و براى یاد کردن من نماز به پا کن.
خداوند متعال نماز را بر همهی بندگانش واجب فرمود و در قرآن کریم بیش از 60 یه مستقیماً به نماز و ضرورت اقامهی نماز تصریح و تأکید نموده است و به مسلمانان نیز مؤکداً فرمود:
«حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتینَ» (البقره، 238) ؛ بر همه نمازها مخصوصاً نماز وسطى (در مورد اینکه نماز وسطی کدام نماز است بین مفسیرین اختلاف است عده ای قائلند نماز صبح است و عده ای می گویند نماز ظهر منظور یه است) مواظبت کنید و از روى خضوع و اطاعت، براى خدا به پا خیزید.
ج – دقت شود که «اسلام» یعنی تسلیم امر خدا بودن. پس اگر کسی بگوید: من این را قبول دارم اما آن را قبول ندارم، این را به این شکلی که خودم میپسندم انجام میدهم، یا به نظر من این لازم است اما آن لازم نیست و ...، او تسلیم هوای نفس خودش است و نه تسلیم خدا و عبادت و بندگی خودش را میکند و نه عبادت خداوند متعال را.
لذا چنین نیست که کسی نماز نخواند و بگوید خدا بخشنده است، یا روزه نگیرد و بگوید خدا بخشنده است، یا واجبات را ترک کند و محرمات را انجام بدهد و بگوید خدا بخشنده است، این مسخره کردن است. اگر قرار بود چنین باشد، نه پیامبری ارسال مینمود و نه امر و نهی میکرد و نه حساب و کتاب و بهشت و جهنمی قرار میداد و نه با تبیین بایدها و نبایدها هدایت مینمود، بلکه میفرمود: بروید هر کاری دلتان میخواهد بکنید که من بخشندهام! همین خداوند بخشنده، عواقب بسیار بدی را برای کسانی که نسبت به نماز اهمال دارند بیان فرموده است، چه رسد به کسانی که اصلاً ترک نماز میکنند و یا خدایی ناکرده رد میکنند:
«فَوَیلٌ لِّلْمُصَلِّینَ * الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتهِِمْ سَاهُونَ * الَّذِینَ هُمْ یرَاءُونَ» (الماعون، 4 تا 6) ؛ پس واى بر نمازگزاران * کسانی که از نماز خود غفلت مىورزند [در نماز سستی میکنند یا سبک میشمارند] کسانی که ریا مىکنند.
ھ – در هر حال بدیهی است کسانی که نماز نمیخوانند، لذت نماز و راز و نیاز با پروردگار عالم، [ن طور که او فرموده و نه ن طور که نفس امر میکند] را نیز نچشیدهاند و بیتردید اگر یک بار این واجب را به جا ورده و لذتش را بچشند، ترک نخواهند نمود.
نکته ای که نباید فراموش کرد اسلام و قرآن همواره بر این تأکید دارند که جهان بینی، معارف و قوانین اسلام، یک کل منسجم است، باور و برنامه در آن هماهنگ است؛ کسی که به یگانگی پروردگار و آفریدگار هستی باور دارد و آن را گواهی می دهد، برنامه زندگی خویش را نیز بر اساس برنامه ن تنظیم می کند. چنین باوری او را از پرستش و کمک خواستن از غیر «الله» یا پذیرش و پرستش طاغوت باز می دارد وگرنه کافر به حساب (بقره/257 ) خود برنامه دارد، و این برنامه که حق و تکلیف را مشخص می کند مرزهای قوانین الهی است که نباید از آنها فراتر رفت. و نباید با عقل ناقص خود آن را کم و زیاد کرد .
عدالت یعنی رعایت حقوق و تکالیف در چارچوب قانون الهی، و ستم، نقطه مقابل آن است؛ عبور از این مرزهای قانون الهی، نه تنها ظلم بر دیگران که بر خویش نیز هست.
«…تِلْکَ حُدُودُ اللّهِ فَلاَ تَعْتَدُوهَا وَمَن یَتَعَدَّ حُدُودَ اللّهِ فَأُوْلَـئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ …» (بقره/229)
اینها مرزهای (تعیین شده از سوی) خدا است، هر که از این مرزها بیرون رود بر خویشتن ستم کرده است.
این حدود، همان حقوق و تکالیف است که انسان ها نسبت به هم، نسبت به جهان و نسبت به خدای متعال دارند.
«…أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتَابِ وَتَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاء مَن یَفْعَلُ ذَلِکَ مِنکُمْ إِلاَّ خِزْیٌ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ یُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ » (بقره/85) ؛یا به بعضی از دستورات کتاب آسمانی ایمان می ورید و به بعضی کافر می شوید؟ برای کسانی از شما که این عمل (تبعیض در میان احکام و قوانین الهی) را انجام دهند جز رسوایی در این جهان چیزی نخواهد بود، و روز رستاخیز به شدیدترین عذاب ها گرفتار خواهند شد.
همه قوانین این گونه است. کسی که از میان صدها ماده قانونی فقط یکی را محترم نشمرده باشد مؤاخذه خواهد شد، مانند راننده ای که با تخلف از یک ماده قانون راهنمایی جریمه می شود.
لازم است به این نکته اشاره شود که فرق است بین کسی که حکمی را به گونه ای دیگر می فهمد ـ که چه بسا شناخت او حجت و عمل او مجزی باشد ـ با کسی که به اصل حکم شرعی اعتراف دارد، ولی به دلیل ناسازگاری آن با یک قانون دیگر، قانون اسلام را کنار می گذارد. اگر تنها به دلیل حکم عرف، یا قوانینی که در فلان مجمع یا نهاد تصویب شده یا چند کشور به آن رأی داده اند، حکم خدا را به حالت تعلیق در بیاوریم، این گزینشی عمل کردن است این راه ستم رفتن و خارج شدن از حدود خدا است .
پس باید مواظب بود و در عملکردمان تجدید نظر کنیم که مبادا در اثر تنبلی و شانه خالی کردن از زیر بار تکلیف منکر دستور خدا شویم و حکم نابخردانه خود را بر حکم خداوند حکیم و علیم برتری دهیم .
از شر وسوسه های شیطان به خدا پناه می بریم و از او می خواهیم توفیق بندگی و اطاعتش را نصیب همه ما بگرداند. إن شاء الله .