دولت برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانهها چه در سر میپروراند؟
فاز دوم هدفمندی یارانه ها در حالی تا چند هفته دیگر به اجرا در خواهد آمد
که به گفته بسیاری از کارشناسان هنوز در نتایج مرحله اول طرح تحول اقتصادی
بیم و امیدهای فراوانی وجود دارد.
هفته گذشته طرح تحول اقتصادی یا همان هدفمند کردن یارانه ها یک ساله شد. با
بررسی عملکرد دولت در این یک سال می توان معایب و مزایای فراوانی را برای
این طرح بر شمرد.
اما نکته ای که باید به آن توجه ویژه کرد خبر رئیس
جمهور درباره آغاز اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه از هفته های آینده
بود که در نوع خود هم می تواند باعث خرسندی شود و هم می تواند نگرانی هایی
را در پی داشته باشد.
اجرای فاز دوم طرح تحول اقتصادی بدون بررسی
نتایج مرحله اول هدفمند کردن یارانه ها می تواند یکی از بزرگترین معضلات
کشور در آینده و در راه اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها باشد. نباید از
این نکته گذشت که کارشناسان اقتصادی برای تحلیل نتایج مرحله اول و بیان
میزان موفقیت آن نیاز به ارائه آمار و شاخص های اقتصادی داشته که باید گفت
هنوز هم این مشکل در کشور وجود دارد. با توجه به نص صریح برنامه پنجم توسعه
که مرکز آمار را مسئول استخراج و انتشار نماگرهای اقتصادی می داند هیچ
گزارش رسمی در باب نتایج این طرح ملی به دست کارشناسان و تحلیل گران نرسیده
است.
دولت تا حدی موفق بوده است
در همین زمینه
عضو هیئت رئیسه اتاق ایران با تاکید بر اینکه اهداف فاز اول هدفمندی تامین
نشده است، گفت: دولت قبل از اجرای فاز دوم باید فاز اول را آسیب شناسی
کند.
پدرام سلطانی اظهار داشت: دولت اولین کاری که در اجرای فاز دوم
قانون هدفمند کردن یارانهها باید انجام دهد بررسی و آسیبشناسی فاز اول
آن است چرا که در فاز اول دولت چهار هدف اصلی را دنبال میکرد که این ۴ هدف
شامل کوچکسازی دولت، ایجاد رفاه در اقشار کم درآمد و عدالت در توزیع
یارانهها، فراهم کردن فرصت رشد سرمایهگذاری در مزیتهای نسبی و
زمینهسازی حرکت اقتصاد به سمت سرمایهگذاری در بخشهایی که تولید و مزیت
اقتصادی دارد.
وی افزود: به عقیده من دولت در توزیع یارانهها و
ایجاد رفاه مادی به شکل مقطعی تا حدی موفق بوده است اما چون این رفاه حاصل
از توزیع یارانه است پایدار نخواهد ماند و حتی خود توزیع یارانه هم پایدار
نیست لذا رفاهی که منجر به ایجاد اشتغال نشده است یک دستاورد مقطعی است.
اما
یکی دیگر از نگرانی های کارشناسان درباره فاز دوم هدفمندی یارانه ها ناشی
از عملکرد دولت در راستای تخصیص بودجه به بخش های مختلف می باشد. کسری
بودجه دولت در توزیع یارانهها و همچنین در بودجه سال ۹۰ نشان میدهد دولت
به سمت کوچکسازی حرکت نکرده و این در حالی است که بودجه سال ۹۰ نسبت به
سال ۸۹ رشد ۴۰ درصدی داشته است. این نگرانی جایی دیگر نیز خود را نشان داده
و آن بخش هم توزیع منابع بودجه عمرانی کشور به بودجه یارانه هاست که این
موضوع در آینده نزدیک و با توجه به
” اجرای فاز دوم طرح تحول
اقتصادی بدون بررسی نتایج مرحله اول هدفمند کردن یارانه ها می تواند یکی از
بزرگترین معضلات کشور در آینده باشد “
تورمی بودن و طولانی شدن طرح های عمرانی، تورمی را به دنبال خواهد داشت که در نتیجه به اقشار آسیب پذیر فشار وارد خواهد کرد.
مرحله دوم هدفمندی یارانهها به نفع صنعت نیست
عدم
تخصیص بودجه پشنهادی به بخش تولید نیز یکی دیگر از موضوعاتی است که در
آینده نزدیک به تولید فشار وارد کرده و می تواند کشور را با مشکلات فراوانی
مواجه کند. در همین باره عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: با توجه به
شرایط جدیدی که برای صنعتگران در زمینه تأمین مواد اولیه و محدودیتهای
موجود در تأمین ارز ایجاد شده، اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانهها به نفع
بخش صنعت نیست.
رحیمیزاده با اشاره به کاهش ظرفیت تولید برخی
کارخانهها به دلیل مشکل تأمین مواد اولیه، اظهار داشت: مشکل فعلی باعث
کاهش بیش از پیش تولید کارخانهها خواهد شد مگر اینکه تصمیمجدی برای تأمین
مواد اولیه اتخاذ شود.
ازدحام برای دریافت یارانه
به نظر می رسد اگر یارانهها در فاز دوم هدفمندی به سمت تولید حرکت کند شرایط مناسبی برای اقتصاد کشور و مردم ایجاد شود.
اما
نکته ای که بسیاری از کارشناسان با توجه به شرایط کنونی آن را برای اقتصاد
کشور خطرناک می دانند شوک درمانی در بازار ارز و افزایش قیمت بنزین در فاز
دوم اجرای هدفمندی یارانه ها می باشد. دولت برای تامین میزان یارانه
پرداختی کنونی چند سناریو در پیش رو دارد که می توان گفت جدی ترین گزینه
احتمالی افزایش قیمت بنزین در آینده نزدیک و در اواخر سال جاری می باشد.
در
همین زمینه یک مقام مسئول گفت: یکی از سناریوهای مطرح در دولت که قوت هم
گرفته، این است که در فاز دوم هدفمندی یارانهها فقط قیمت بنزین اصلاح
شود.
این مقام آگاه در گفت و گو با فارس اظهار داشت: دولت تقریباً
به این جمعبندی رسیده است که در اجرای فاز دوم هدفمندکردن یارانهها فقط
قیمت بنزین اصلاح شود و البته این اصلاح قیمت به معنای آن نیست که قیمت
بنزین با قیمت فوب خلیجفارس برابر شود بلکه اصلاح کامل قیمت بنزین باید در
۵ سال صورت گیرد.
وی افزود: عدم اصلاح و یا اصلاح بسیار اندک قیمت
سایر حاملهای انرژی در راستای حمایت دولت از بخش تولید کشور و برای رفع
برخی مشکلات به وجود آمده در فاز اول خواهد بود.
پیش از این مجید
نامجو وزیر نیرو نیز گفته بود، برخی از اعضا اعتقاد دارند که در مرحله دوم
تمام حاملهای مرحله اول هدفمندی یارانهها را هدفگذاری نکنیم، بیائیم به
عنوان مثال فقط بنزین را هدفگذاری کنیم و فعلا به قیمت مابقی حاملها دست
نزنیم.
اما دولت در مرحله دوم هدفمند کردن یارانه ها قصد حذف تعدادی
از خانوارها را برای عدم دریافت یارانه نقدی را نیز در نظر دارد. در این
باره رئیس جمهور اعلام کرد که برای خانواده های با درآمد بالاتر نامه ای
برای انصراف آنها (از دریافت یارانه نقدی) فرستاده شده است. با اجرای چنین
طرحی می توان گفت تعداد خانوار های این طرح بزرگ نیز کاهش خواهد یافت. در
گذشته نیز سخنگوی طرح تحول اقتصادی گفته بود یارانه خانواده های ایرانی
خارج از کشور حذف خواهد شد.